BEN’İN DEĞİŞİK YANLARI

“Ben” diye adlandırdığımız bireyin gerçekte karma bir varlık olduğu konusunda sezgisel bir algıya sahibiz. Biliyoruz ki, benliğimizin derinliklerinde tarifsiz, hem güçlü hem kırılgan olan bir şey, duru ve canlı bir kaynak gibi, görünmeyen ama yenilmez bir güç titreşmektedir.

Yine biliyoruz ki, anlaşılmaz bir tür korku nedeniyle, bu kaynak çoğu zaman saklı ve dışa vurulmamış halde kalmaktadır ve biz, dünyaya biçimsizleşmiş bir yüzden başka bir şey sergilememekteyiz. Kuşkusuz herkesin gizli bahçesi, ölçülü biçili bahçesi kendine; ama elbette daha gerçekçi yaşamayı, gerçekle yaşamayı yeğleriz. Yaşıyor görünmek yerine, yaşıyor “olmak” hoşumuza gidecektir!

İşte sorunun özü: olmakla görünmek arasındaki uzaklığı azaltmak. Olmak kaynaktadır, görünmek kenarda… Demek, bizim çalışmamız, özdeki varlığın kendini daha özgürce yansıtmasını ve arkasına gizlendiği çevreyi kendi değerleriyle renklendirmesini sağlamak üstünedir.

Dürkheim Usta, bu “öz (merkezi) kaynağı” ilk yolun varış noktası yapar ve bunu “temel varlık” diye adlandırır. Her kişiliğin özü olan bu üstün boyut; bizde bütünlük, uyum ve dinginlik ilkesi olarak etkisini gösterir. Daha görünür, daha kavranabilir olan öbür yamaç; bireyin koşullara ve etkilere açık olan yanıdır. Bu yön bedenimizi, ruhsal durumlarımızın tümünü, heyecanlarımızı, zekamızı vb. içermektedir. Varoluşsal ben’dir ya da daha başka bir deyişle “çevrel (periferal) merkez”dir bu.

Varlığın özde var olan (“öz merkez”de yoğunlaşan) değerleri dış etkilerle karşılaşır.

Bu “varoluşsal şok” un baskısı altmda, şuur tarafından algılanan bir biçim somutlaşır: ben ya da “çevrel merkez”. Dış gerçeklerle bu değişik biçimlerde karşılaşmalar aracılı ğıyladır (ve bu sayededir) ki, varoluş olgusunu algılarız. (Daha soma bunun tersinin de doğru olduğunu göreceğiz: Bu karşılaşmalarla dış olgular birer gerçek halini almaktadır.

Şuurun kavradığı bu değer, bir yandan çevre diğer yandan her kişinin kendi özellikleri tarafmdan koşullandırılır.
Bu koşullanma, hiç kuşkusuz, o değeri süreksiz, belirsiz yapar; çünkü dış koşullar her an değişmektedir.

BEN'İN DEĞİŞİK YANLARI

Benzer Yazılar

Leave a Reply