Zaman yolculuğuyla ilgili paradoks

Zaman yolculuğuyla ilgili paradoks

YENİDEN BAŞLAR GÎBİBu sadece hayali bir deney olduğu için, herhangi bir yerdeki laboratuarda çalışılan, uygun olarak küçük boyuttaki bir düzenek, sadece bilye gönderilebilecek büyüklükte bir solucan deliği hayal ederek çıkarımlara bakabiliriz. Bu basit örnek, zaman yolculuğuyla ilgili paradoks adını verdiğimiz felsefi problem olasılığını açıklamak için yeterlidir. Eğer geçmiş zaman ağzını terk etmiş bilye, bunu önceki kendisiyle çarpışıp yönünden saptırtacak şekilde gerçekleştirip, solucan deliğine girmezse ne olur? 0 zaman sapmayı gerçekleştirecek zamanda ortaya çıkmış olamaz, dolayısıyla deliğe girmiş olmalıdır, dolayısıyla saptırılmış olmalıdır… vs.

Ama aynı zamanda bilyenin, geçmiş ağzından çıkıp genç haline tam onu gelecek ağzına yönlendirip kendiliğinden sürekli döngü oluşturabilecek olası yollar da vardır. Etkileşmeden sonra, geçmiş ağızdan çıkıp kendi yoluna giden bilyenin versiyonu standart fizik yasalarına uyar. Amerikalı Kip Thome ve Rus Igor Novikov gibi araştırmacılar, bu tür paradoksal olasılıklar için bilmeceye sonsuz sayıda kendi içinde tutarlı “çözümler” olduğunu matematiksel olarak kanıtlamışlardır.

Bu araştırmacılar, eğer gerçek bir bilye böyle bir gerçek solucan deliği düzeneğiyle karşılaşırsa neyin görüneceğini açıklamak için kuantum fiziğinin Birçok Dünya yorumunu kullandılar. Uzaktan bakarak bilyenin tam olarak solucan deliğinde hangi yolu takip ettiğini söylemek imkânsızdır. Tek gördüğünüz bilyenin iki deliğe ilerlediği, onlarla bir şekilde etkileşime girdiği ve daha sonra iki deliğin civarını terk ettiğidir. Bunun tamamen, iki yanklı deneydeki bir foton veya bir elektronun davranışına karşılık gelir. İki deliğe yaklaşır, onlarla bir şekilde etkileşime girer ve diğer tarafta ortaya çıkar.

Thome ve meslektaşları, böyle bir durumda bilyeye ne olacağı hakkında işe yarar tek açıklamanın, tüm olası yolların tek bir son durum gibi gözüken şeyi oluşturmak için birbiriyle girişim yaptıkları olduğunu buldular. Novikov ve meslektaşları, sadece denklemlerle yapılan, kendinden tutarlı çözümlerin kuantum fiziği kurallarını tatmin ettiği kanıtladı. Paradoksal yollar girişim sayesinde birbirlerini yok ederler. Deutsch’un diliyle, tüm evrenler zaman yolculuğu etkileşimi olduğu noktaya kadar aynıdır, daha sonra farklı evrenlerde anlatılan hikâyeler birbirinden ayrılmaya başlar, ama etkileşimin diğer tarafında hikâyeler bir kez daha aynı olur ve her zaman kendiliğinden tutarlı bir hikâye anlatırlar. Ya da belki de, evrenler zaman deneyinin diğer tarafmda özdeş değildirler; belki de bu gerçekten tarihlerin farklılaştığı Çoklu Evren’de bir yer işaretler, ama hikâyelerin tümü hâlâ kendinden tutarlı olmalıdır.

Benzer Yazılar

Leave a Reply