Metaevren

Horoskop AçılımıBoltzmann’ın, bizimki gibi diğer “dünyaların” “gelecek bir zamanda” oluştuğundan bahsettiği, üzerinde durduğu bir nokta vardır. Tasarladığı daha geniş evrende (metaevren belki daha iyi bir terim olabilirdi) zaman yoktur. Termodinamik dengede, geçmişi gelecekten ayırt etmenin bir yolu yoktur. Termal dengedeki gazlı bir kutunun bir dizi enstantanesi karıştırılabilir ve daha sonra basitçe her enstantanedeki atomların dağılımına bakılarak çekildikleri zamana göre tekrar sırayla dizilebilirler. Eğer biz böyle bir metaevrendeki bir dalgalanmanın içinde yaşıyorsak, metaevren hakkında söylenebilecek tek şey, var olduğu ve içinde başka dalgalanmaların olduğudur. Zaman oku (veya zamanın okları) sadece bu dalgalanmalar içinde var olurlar.

Boltzmann’m ele aldığı, ama birçok insanı bugün bile düşündüren başka bir bilmece vardır. Neden termodinamik dengeden bu denli sapmış büyük bir dalgalanmanın içinde yaşıyoruz? Boltzmann, “dünyamızın” (Evren) ne kadar büyük olduğunun önemli olmamasıyla mutluydu; “evreni yeterince büyük varsayarak, dünyamızın bu kadar küçük bir kısmında şimdiki durumunda olma olasılılığı, o kadar da küçük değildir.” Belki daha küçük dalgalanmalar da olabilir, ama ne olacak ki? Bugün genellikle tanımlandığı şekilde bilmece, metaevren bakış açısından, termodinamik dengeden başlayarak daha küçük bir dalgalanma yapmanın çok daha basit olması gerektiğidir.

Uç bir örnek ele alırsak, eğer tüm Evren kadar büyük ve karmaşık bir dalgalanma meydana gelseydi, bu çok daha kolay olurdu ve bu nedenle çok daha muhtemel olarak, bir dalgalanma şu an oturduğunuz odayı, tüm içerdiklerini, tüm hafızanızla sizi ve bu ı üretebilirdi. Bir saniye önce bu olabilirdi ve siz bu cümleyi bitirmeden tamamı yok olabilirdi. Eminim (eğer bu satırı okuyacak kadar hayatta kaldıysanız) bu görüşte büyük bir kusur olduğunu öğrenmekten memnun olacaksınız ve daha sonra açıklayacağım şekilde, bir Boltzmann dalgalanmasından tek aşamada bir Büyük Patlama oluşturmak bir insan beyni oluşturmaktan çok daha kolaydır. Ama bu güven verici içgö rü olmadan bile sonsuz bir evrende her şeyin mümkün olduğu hâlâ doğrudur ve içinde yaşadığımız Evren’de ne kadar uzak bir ihtimal olduğu önemli değildir, herhangi bir yerde olması zorunludur. Var olan Evren’imiz büyüklüğünde bir dalgalanmanın var olma olasılığı kadar küçük olabilir; ama “her” sayı tam olarak, sonsuzlukla karşılaştırıldığında ölçülemeyecek kadar küçüktür ki bu da, metaevrenin herhangi bir yerinde, kendimizin diğer kopyalarının olma ihtimalinin ne kadar olduğu ve onların ne kadar uzakta olduğu gibi ilginç soruları ortaya çıkartır.

Benzer Yazılar

Leave a Reply