Kozmik Manzarayı Keşfetmek

Kozmik Manzarayı KeşfetmekO kadar fazla seçenek olmasının sebebi, hepsi tek bir M teorisinde toplanmış beş farklı olası sicim teorisi çeşidi olduğu doğru olsa da, bu beş teorinin her biri içerisinde uzayın kom paktlaşmış olduğu, akıl karıştıracak kadar fazla sayıda farklı yol olmasıdır. Her kompaktlaşma farklı bir evrene karşılık gelir. Kuvvetlerin gücü ve İkinci Bölüm’de ele alman doğanın sabitlerinin büyüklüğü, elektrondaki yük miktarı ve belirli evrenlerde var olabilecek elektron benzeri parçacıkların sayısı gibi şeyleri bile belirleyen kompaktlaşmanın detaylarıdır. Dünyamızda, tek bir elektron türü ve üç tür kuark vardır; ama değişik bir kom paktlaşmayla, örneğin üç tür elektron ve beş tür kuarkm olduğu bir dünya var olabilir.

Kompakt olması gereken altı uzaysal boyut olduğunu (aslında, bazı evrenlerde, on uzaysal boyuttan daha fazlası veya azı kompaktlaşabilir) ve her birinin bir sürü yolla kıvnlabileceğini hatırlarsanız, bu seçenek çeşidinin nedenini anlamak kolaydır (Max Tegmark bunu “3. Tür” Çoklu Evren olarak gruplandırır). En basit örnek, bir boyutun küçük bir kürenin eşdeğerine kıvrılmasıdır. Ama aynı zamanda, uzayın bir çember çöreğin (bir torus) eşdeğerine veya iki çöreğin birleşmesinin oluşturacağı gibi bir 8 figürü düzenine kıvrılması da mümkündür. Altı boyut olduğundan, bu durum oynamak için oldukça karışık ve gözde canlandırmak için de oldukça zordur, ama tüm olasılıklar matematiksel olarak ifade edilebilir; bunlar CalabiYau çok katmanları olarak bilinir. Yan yana birleşmiş birçok çember çörekteki deliklere eşdeğer olarak, bu çok katmanlardaki delikler önemlidir, çünkü alanlar çöreğin veya yüksek boyutlu uzaydaki eşdeğerinin çember parçalan etrafına dolanarak delikler boyunca geçebilir.

Demir talaşlarının, bir çubuk mıknatıs üzerine yerleştirilmiş bir kağıt parçasına serpildiğinde ortaya çıkan, manyetik “kuvvet çizgileri” fikrine aşinayızdır. Manyetizmada olduğu gibi diğer alanlarda da bu tür kuvvet çizgileri, yüksek boyutlu çöreklerin ve deliklerinin etrafında dolanabilirler. Ama bir alanın ne sıklıkla böyle dolanabileceğine dair bir limit vardır, çünkü deliklerdeki alan çizgileri dış basınç üretir ve eğer bu yeterince büyükse, uzayı tersinekompaktlaştırarak deliklerin genişlemesini sağlar. Alanların etkileşmesi ve kıvrılmış boyutlar, ortada madde olmadığı zaman belirli bir düzenle ilişkili bir enerjiyi, vakum enerjisini üretir: Boş uzayın enerjisi. Kozmik manzarada yerimizi kavramak için bu can alıcı bir noktadır.

Benzer Yazılar

Leave a Reply